सिफिलिस भनेको के हो?
भिरिङ्गी – सिफिलिस (Syphilis): लक्षण, परीक्षण र उपचारका लागि पूर्ण जानकारीसिफिलिस यौन सम्पर्कबाट सर्ने एक ब्याक्टेरियल संक्रमण हो। यो गर्भावस्थामा आमाबाट बच्चामा पनि सर्न सक्छ। यो शौचालय, कपडा, वा भाँडाकुँडा साझा गर्दा सर्दैन।
यसका लक्षणहरू अन्य अवस्थाहरूसँग झुक्किन सक्छन्, त्यसैले व्यावसायिक निदान आवश्यक छ। संक्रमण चरणहरूमा देखा पर्दछ:
- प्राथमिक चरण (Primary Stage): यो प्रायः संक्रमण भएको ठाउँमा— सामान्यतया गुप्तांग, मलद्वार, वा मुखमा— एउटा मात्र, कडा, र दुखाइ नहुने घाउ (जसलाई ‘चान्कर’ भनिन्छ) बाट सुरु हुन्छ। यो घाउ केही हप्तामा आफै निको हुन्छ, तर संक्रमण तपाईंको शरीरमा रहिरहन्छ।
- माध्यमिक चरण (Secondary Stage): केही हप्तापछि, तपाईंको शरीरमा चिलाउने नहुने बिमिराहरू, विशेष गरी हत्केला र पैतालामा देखिन सक्छ। तपाईंलाई ज्वरो आउने, थकान महसुस हुने, घाँटी दुख्ने, वा ग्रन्थिहरू सुन्निने जस्ता लक्षणहरू पनि हुन सक्छन्। यी लक्षणहरू पनि हराएर जान्छन्, तर संक्रमण भित्रभित्रै बढिरहन्छ।
- सुप्त र तेस्रो चरण (Latent & Tertiary Stages): यो लुकेको चरण हो जहाँ कुनै लक्षणहरू देखिँदैनन्, र यो वर्षौंसम्म रहन सक्छ। यदि उपचार गरिएन भने, सिफिलिस अन्ततः तेस्रो चरणमा प्रवेश गर्न सक्छ, जसले मस्तिष्क, स्नायु, मुटु, र अन्य अंगहरूमा गम्भीर क्षति पुऱ्याउन सक्छ।
परीक्षण गराउनु: जान्ने एकमात्र तरिका
हामी सिफिलिसको परीक्षण कसरी गर्छौं?
हामी सिफिलिस जाँच गर्न सरल र भरपर्दो रगत परीक्षणहरू प्रयोग गर्छौं। सामान्यतया दुई प्रकारका परीक्षणहरू सँगै काम गर्छन्:
१. स्क्रिनिङ टेस्ट (Screening Tests – जस्तै RPR वा VDRL): यी परीक्षणहरूले तपाईंको शरीरले संक्रमणको प्रतिक्रियामा उत्पादन गर्ने एन्टिबडीहरू खोज्छन्। “Reactive” नतिजाले सम्भावित संक्रमणलाई जनाउँछ र पुष्टि गर्न अर्को परीक्षण आवश्यक पर्छ। यी एन्टिबडीहरूको स्तर, जसलाई “टाइटर” (Titer) भनिन्छ, उपचारले काम गरिरहेको छ कि छैन भनेर निगरानी गर्न पनि मद्दत गर्दछ।
२. पुष्टि गर्ने टेस्ट (Confirmatory Tests – जस्तै TPHA): यदि तपाईंको स्क्रिनिङ टेस्ट VDRL “Reactive” आयो भने, यो परीक्षण सिफिलिस संक्रमण पुष्टि गर्न प्रयोग गरिन्छ। यी परीक्षणहरूले सिफिलिस ब्याक्टेरियाका लागि विशेष एन्टिबडीहरू पत्ता लगाउँछन्।
हामी सिफिलिस परीक्षणका लागि आउने बिरामीलाई अन्य सम्भावित यौनरोगहरू (STI) छैनन् भनी निश्चित गर्न HIV, HBsAg, HCV जस्ता सेरोलोजी (Serology) परीक्षणहरू पनि गर्छौं।
स्क्रिनिङ टेस्टको “Non-Reactive” वा “Negative” नतिजाको सामान्य अर्थ हो कि तपाईंलाई सिफिलिस छैन, तर केही अपवादहरू हुन सक्छन्। दुवै प्रकारका परीक्षणहरूमा “Reactive” वा “Positive” नतिजाले तपाईंलाई हालको वा विगतको संक्रमण भएको पुष्टि गर्छ, र हाम्रा डाक्टरहरूले तपाईंलाई उपचारका लागि अर्को चरणहरूबारे मार्गदर्शन गर्नेछन्।
परीक्षणले कहिले गलत नेगेटिभ (False Negative) देखाउन सक्छ?
यो बुझ्न महत्त्वपूर्ण छ कि केही अवस्थाहरूमा, संक्रमण भए तापनि परीक्षण नेगेटिभ आउन सक्छ। यस्तो हुन सक्छ यदि:
- एचआईभी सह-संक्रमण (HIV Co-infection): एचआईभी हुनुले कहिलेकाहीँ शरीरको प्रतिरक्षा प्रणालीलाई असर गर्न सक्छ र सिफिलिस परीक्षणको नतिजामा हस्तक्षेप गर्न सक्छ।
- धेरै चाँडो परीक्षण गरेमा: संक्रमण भएको केही हप्ता (केही अवस्थामा ९० दिनसम्म) को “विन्डो पिरियड” हुन्छ, जसमा शरीरले पत्ता लगाउन पर्याप्त एन्टिबडीहरू उत्पादन गरेको हुँदैन। यदि तपाईंले यस अवधिमा परीक्षण गर्नुभयो भने, नतिजा नेगेटिभ आउन सक्छ।
- धेरै प्रारम्भिक वा ढिलो चरणमा: परीक्षणहरू सिफिलिसको माध्यमिक चरणमा सबैभन्दा सही हुन्छन्। धेरै प्रारम्भिक प्राथमिक चरण वा ढिलो तेस्रो चरणमा, एन्टिबडीको स्तर पत्ता लगाउन धेरै कम हुन सक्छ।
- “प्रोजोन” प्रभाव (“Prozone” Effect): दुर्लभ अवस्थामा, विशेष गरी अत्यधिक संक्रामक माध्यमिक चरणमा, एन्टिबडीको स्तर यति उच्च हुन सक्छ कि यसले परीक्षणलाई नै प्रभावित गर्छ, जसले गर्दा गलत नेगेटिभ नतिजा आउँछ।
डर्मा क्लिनिक काठमाडौंमा, हामी पूर्ण रूपमा गोप्य वातावरणमा विश्वसनीय र सही रगत परीक्षणहरू प्रदान गर्छौं। हाम्रो ध्यान तपाईंको सहजता र स्पष्ट, भरपर्दो नतिजा प्रदान गर्नमा केन्द्रित छ।
उपचार: सिफिलिस निको हुन सक्छ
सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण सन्देश यो हो कि सिफिलिस निको हुन्छ। संक्रमणको प्रभावकारी रूपमा एन्टिबायोटिक्स, सामान्यतया पेनिसिलिन (penicillin) द्वारा उपचार गरिन्छ। उपचारको प्रकार र अवधि संक्रमणको चरणमा निर्भर गर्दछ। हामी पेनिसिलिनको एलर्जी भएका बिरामीहरूका लागि डोक्सिसाइक्लिन (Doxycycline) जस्ता वैकल्पिक उपचारहरूको पनि व्यवस्था गर्छौं। संक्रमणलाई पूर्ण रूपमा हटाउन औषधिको पूरा कोर्स पूरा गर्नु महत्त्वपूर्ण छ।
उपचार पछि सिफिलिस परीक्षण कति समयसम्म पोजिटिभ (Reactive) रहन्छ?
यो डर्मा क्लिनिक काठमाडौंमा हामीलाई सोधिने एक धेरै सामान्य प्रश्न हो। सफल उपचार पछि तपाईंको परीक्षणको नतिजा कसरी परिवर्तन हुन्छ भनेर बुझ्नु महत्त्वपूर्ण छ।
- VDRL (वा RPR) टेस्टको लागि: उपचार गरिसकेपछि, यो परीक्षणको “टाइटर” (titer) वा स्तर, ६ देखि १२ महिनामा उल्लेखनीय रूपमा घट्नुपर्छ। धेरै मानिसहरूमा, यो समयसँगै “Non-Reactive” हुन्छ। यद्यपि, केही व्यक्तिहरूको लागि, VDRL परीक्षण लामो समयसम्म, कहिलेकाहीँ जीवनभर, धेरै कम, स्थिर स्तरमा “Reactive” रहन सक्छ। यसलाई “सेरोफास्ट” (serofast) अवस्था भनिन्छ र यसको मतलब तपाईं अझै संक्रामक हुनुहुन्छ वा थप उपचार आवश्यक छ भन्ने होइन। हाम्रा डाक्टरहरूले उपचार सफल भएको पुष्टि गर्न तपाईंको VDRL टाइटरहरूको निगरानी गर्छन्।
- TPHA टेस्टको लागि: यो पुष्टि गर्ने परीक्षणले तपाईंको शरीरले विशेष गरी सिफिलिस ब्याक्टेरिया विरुद्ध सिर्जना गर्ने एन्टिबडीहरू पत्ता लगाउँदछ। यी एन्टिबडीहरू सामान्यतया तपाईंको रगतमा जीवनभर रहन्छन्, तपाईं पूर्ण रूपमा निको भइसकेपछि पनि। त्यसकारण, “Reactive” TPHA परीक्षणले तपाईंलाई विगतमा सिफिलिस संक्रमण भएको संकेत मात्र गर्दछ। यो उपचारको सफलता निगरानी गर्न प्रयोग गरिदैन।
कम टाइटर (Low Titer) हुँदा के म सिफिलिस सार्न सक्छु?
यो एक उत्कृष्ट र महत्त्वपूर्ण प्रश्न हो। जवाफ पूर्ण रूपमा तपाईंले उपचार गराउनुभएको छ कि छैन भन्नेमा निर्भर गर्दछ। यहाँ दुवै परिदृश्यहरूको लागि एक सीधा व्याख्या छ:
- यदि तपाईंले उपचार गराउनुभएको छ भने: तपाईंको पूर्ण उपचार पूरा गरेपछि, तपाईंको VDRL परीक्षण कम, स्थिर स्तरमा “Reactive” रहन सक्छ (“सेरोफास्ट” अवस्था)। यस अवस्थामा, तपाईंलाई सामान्यतया संक्रामक मानिदैन। कम टाइटर पुरानो संक्रमणको प्रतिरक्षा प्रणालीको सम्झना जस्तै हो, जुन निको भइसकेको छ। डर्मा क्लिनिकमा तपाईंको डाक्टरले तपाईंको उपचार सफल भएको र तपाईंले आफ्ना यौन साथीहरूलाई कुनै जोखिम नहुने कुरा पुष्टि गर्नेछन्।
- यदि तपाईंले उपचार गराउनुभएको छैन भने: कम टाइटर भएको उपचार नगरेको व्यक्तिले निश्चित रूपमा अझै पनि संक्रमण सार्न सक्छ। कम संख्याको मतलब कम जोखिम होइन। यस्तो धेरै प्रारम्भिक चरणहरूमा, तपाईंको शरीरले पूर्ण प्रतिरक्षा प्रतिक्रिया देखाउनु अघि, वा सुप्त चरणको समयमा हुन सक्छ। जबसम्म ब्याक्टेरिया तपाईंको शरीरमा सक्रिय रहन्छ, टाइटर स्तर जस्तोसुकै भए पनि, तपाईंले अरूलाई संक्रमण सार्न सक्नुहुन्छ।
डर्मा क्लिनिक काठमाडौंका हाम्रा अनुभवी यौनरोग विशेषज्ञ (Venereologist) ले तपाईंको विशेष अवस्थाको आधारमा सही उपचार सिफारिस गर्नेछन् र तपाईंका सबै प्रश्नहरूको जवाफ सुनिश्चित गर्नेछन्।
थप प्रश्नहरू छन्? हाम्रो सिफिलिसको FAQ सेक्सन हेर्नुहोस्।
काठमाडौंमा सिफिलिस परीक्षणको मूल्य:
काठमाडौं, नेपालमा सिफिलिस परीक्षणको मूल्य:
- VDRL/RPR: रु ५००
- VDRL/RPR (Titer मा): रु ८००
- TPHA: रु ८००
- TPHA (Titer मा): रु १०००
अन्य सेरोलोजी परीक्षणको मूल्य:
- HIV: रु ५०० (KIT), रु १५०० (CLIA)
- HBsAg: रु ५०० (KIT), रु १५०० (CLIA)
- HCV: रु ५०० (Kit), रु १५०० (CLIA)
आफ्नो स्वास्थ्यको लागि अर्को कदम चाल्नुहोस्
यदि तपाईंले सिफिलिसका यी कुनै पनि लक्षणहरू देख्नुभएको छ वा सम्भावित संक्रमणको बारेमा चिन्तित हुनुहुन्छ भने, सबैभन्दा राम्रो कुरा एक विशेषज्ञ यौनरोग विशेषज्ञ (Consultant Venereologist) सँग कुरा गर्नु हो। यसलाई बेवास्ता गर्दा यो आफै हराएर जाँदैन, र प्रारम्भिक उपचारले भविष्यमा हुने जटिलताहरूलाई रोक्छ।
तपाईंको स्वास्थ्य र गोपनीयता हाम्रो प्राथमिकता हो। गोप्य परामर्श, परीक्षण, र उपचारको लागि डर्मा क्लिनिक काठमाडौंसँग सम्पर्क गर्नुहोस्।
विवरणका लागि हामीलाई ९८०१३५८६०० मा कल गर्नुहोस् वा डर्मा क्लिनिकमा भ्रमण गर्नुहोस्। हामी मद्दत गर्न यहाँ छौं।